Εκτός από το Ιδρυμα Γουλανδρή, η πολιτιστική αποκέντρωση υπηρετείται με συνέπεια στο νησί των εφοπλιστών και από το Ιδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως. Φέτος το δεύτερο γιορτάζει τα 20 επιτυχημένα χρόνια του εκθεσιακού του θεσμού.
Της Παρής Σπίνου
Στη Χώρα της Ανδρου, το νησί των εφοπλιστών και ευεργετών, τον ρόλο της πολιτιστικής αποκέντρωσης έχουν αναλάβει εδώ και χρόνια με ποιότητα και συνέπεια δύο ιδιωτικοί φορείς: το Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή και το Ιδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως. Το τελευταίο γιορτάζει φέτος τα 20 χρόνια του επιτυχημένου εκθεσιακού θεσμού «Πλόες», τον οποίο ανελλιπώς επιμελείται η ιστορικός Τέχνης Αθηνά Σχινά και έχει διττό σκοπό: παρουσιάζει αντιπροσωπευτικές εκδοχές των μεταπολεμικών εικαστικών «ρεαλισμών» και ταυτόχρονα αναδεικνύει το εγχώριο καλλιτεχνικό δυναμικό -καταξιωμένους αλλά και νεότερους δημιουργούς.
Το περασμένο Σάββατο, τα εγκαίνια της φετινής έκθεσης με τίτλο «Πλόες ΧΧ: Πραγματικότητες: Living real!», όπου συμμετέχουν 20 εικαστικοί με 148 έργα, είχαν γιορτινό χαρακτήρα. Συνοδεύτηκαν από ένα ξεχωριστό γκαλά όπερας, που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του κόσμου. Οι προσκεκλημένοι του ιδρύματος, οι κάτοικοι της Ανδρου αλλά και πολλοί τουρίστες είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν δύο νέους λυρικούς καλλιτέχνες με πολλές διακρίσεις και εξαιρετικές φωνές, τον τενόρο Γιώργο Ζωγράφο και την υψίφωνο Λαμπρινή Καρτάλη, σε δημοφιλή αποσπάσματα από όπερες. Στο πιάνο τούς συνόδευσε ο Βενιαμίν Χατζηκουμπάρογλου.
Ο τίτλος του θεσμού «Πλόες» παραπέμπει στα ναυτικά δρομολόγια, αλληγορικά όμως αναφέρεται στα νοερά και πνευματικά ταξίδια, που τα έργα τέχνης προτείνουν στους θεατές. Και είναι πολλές μέχρι σήμερα οι «εξερευνήσεις», ήδη από το 1995 οπότε παρουσιάστηκαν οι ζωγραφικές σελίδες της θάλασσας του Κώστα Τσόκλη και τα γλυπτά του Τάκι με τις αρμονικές ταλαντώσεις.
Πριν από 20 χρόνια, όταν αρκετοί προφήτευαν το τέλος της ζωγραφικής υπό την «απειλή» των εγκαταστάσεων και της βίντεο-αρτ, η Αθηνά Σχινά σαν άλλη, σύγχρονη εικονολάτρης βάλθηκε να ανεβάσει ψηλά την εικόνα του τελάρου στον ναό της τέχνης της Ανδρου. Κι όπως φαίνεται, δικαιώθηκε, αφού ο ρεαλισμός μετά από περιπέτειες και παρερμηνείες «είναι ισότιμα αποδεκτός ανάμεσα στα κυρίαρχα εκφραστικά ιδιώματα της εποχής μας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό», όπως επισημαίνει η ίδια.
«Ο ρεαλισμός έχει ποικίλες εκφάνσεις», συνεχίζει. «Η εικόνα, χωρίς να χάσει τη γοητεία ή την ποιητικότητά της, γίνεται πεδίο διερεύνησης και αναστοχασμού, αποκτά συγκρουσιακά στοιχεία, παραδοξότητες, αινιγματικό χαρακτήρα. Γίνεται μέσον αυτοκριτικής, αφύπνισης της συνείδησης, ρήξεων με το επίπλαστο και την υποκρισία, επανεξετάζει τις αρχές της ζωής. Δεν είναι αυτό που βλέπουμε αλλά αυτό που σκεπτόμαστε».
Ετσι, στη φετινή έκθεση ο θεατής περιηγείται στους δύο ορόφους με μινιμαλιστική μουσική υπόκρουση Γιαν Τιερσέν και με μικρά κειμενάκια, που κεντρίζουν τη σκέψη, μπορεί να ανιχνεύσει τις ποικίλες αποχρώσεις της πραγματικότητας, όπως το «Κοσμικό σύμπαν» της Λήδας Αλεξοπούλου, όπου κυριαρχεί ο κύκλος και ο σταυρός, πουλιά και ζώα, ή να προσεγγίσει την έννοια της μετουσίωσης στους πίνακες της Ελένης Παυλοπούλου. Η Αρτεμις Ποταμιάνου συνομιλεί με πίνακες-ορόσημα μεγάλων μουσείων και ο Παντελής Χανδρής με τις υπαρξιακές αγωνίες του σπουδαίου Γερμανού καλλιτέχνη Γιόζεφ Μπόις. Ο Σταμάτης Λάσκος ανατρέπει με χιούμορ καθημερινές καταστάσεις και συμπεριφορές. Τις ανθρώπινες σχέσεις που εκτείνονται από τη φιλία ώς το μίσος αναδεικνύει με παιγνιώδη τρόπο η Αντωνία Γρίβα. Οι εξουσιαστικές σχέσεις συνδυασμένες με την πρόκληση και τον αισθησιασμό χαρακτηρίζουν τις συνθέσεις του Αλέξανδρου Βασμουλάκη. Ο Αγγελος Αντωνόπουλος γίνεται καταγγελτικός καθώς το γλυπτό του «Η άλλη όψη» δείχνει τη Βουλή να καίγεται και να λιώνει.
Ξεχωρίζει η τεχνική του Θεόδωρου Ζαφειρόπουλου, χάραξη με λέιζερ σε ξύλο σημύδας, οι αέρινες χάρτινες ανάγλυφες επιφάνειες του Αρη Στοΐδη, η εμφατική λεπτομέρεια με μολύβι και κάρβουνο στα τοπία του Σταύρου Κίκα. Για πρώτη φορά παρουσιάζεται έργο με θέμα την Ανδρο του 1930 που φιλοτέχνησε ο Χρήστος Αθανασιάδης. Είναι το τοπίο που ο Κώστας Βούλγαρης χρησιμοποίησε ως σκηνικό για τη «Μικρά Αγγλία».
Αναμφίβολα ο πλουραλισμός κυριαρχεί στην έκθεση κι αυτό το προτέρημα μπορεί να γίνει η αχίλλειος πτέρνα της, καθώς ο θεατής κινδυνεύει να πελαγώσει. Η πρόσκληση και η πρόκληση είναι εκεί. Στην είσοδο του ιδρύματος ένα πορτρέτο κοριτσιού με διαπεραστικό βλέμμα της Αγγέλικας Βαξεβανίδου γράφει «Look at me» επιζητώντας την προσοχή μας, ενώ στον δεύτερο όροφο σε ένα έργο του ο Αλέξανδρος Ψυχούλης αναφέρει: «Μιλάει σαν άγγελος, χαμογελάει σαν λύκος». Σίγουρα τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται, τίποτα δεν είναι αυτό που νομίζουμε.
*Info: Ιδρυμα Π.& Μ. Κυδωνιέως, Χώρα Ανδρου, μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου. Τηλ. 22820 24598. Ωρες λειτουργίας: 10.00-13.00.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
