Ανεμογεννήτριες: Είναι τελικά μονόδρομος;

Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε μια εμμονική, «αυτοκτονική» τάση θα έλεγα, να ταυτιζόμαστε σε ρυθμούς χελώνας, με όποια νέα τεχνολογία εισάγεται από τους παγκόσμιους επιστημονικούς κύκλους. Κάπως έτσι έχει κυλήσει η ιστορία με τις ανεμογεννήτριες τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, οι οποίες κάποτε ίσως να φάνταζαν ιδανικές και αθώες, μιας και οι συγκεκριμένες ενεργειακές λύσεις, παλαιότερα γίνονταν σε μικρή κλίμακα. Στην εκπνοή όμως του 2019 και ενώ η επιστήμη έχει κάνει τεράστια βήματα στο ζήτημα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εμείς ως χώρα επιμένουμε να δεχόμαστε στις πλάτες μας ξεπερασμένες λύσεις,  λέγοντας ένα τεράστιο «ΝΑΙ» στην υποβάθμιση του φυσικού μας τοπίου και στον βασικότερο πυλώνα ανάπτυξης, τον τουρισμό, χωρίς να σκεφτόμαστε το μέλλον.  Κλείνουμε τα αυτιά μας σε ότι πρωτοποριακό και καινοτόμο, επιλέγοντας τον εύκολο δρόμο, την ίδια ώρα που ολόκληρες επιστημονικές κοινότητες μας δίνουν έτοιμες, εφαρμοσμένες, εναλλακτικές λύσεις, τς οποίες σαφώς αποφεύγουμε να βάλουμε στη ζωή μας, προτιμώντας να εγκληματούμε σε βάρος όσων μας έχει χαρίσει απλόχερα η φύση. 

Με αυτές τις σκέψεις, έφυγα εχθές προβληματισμένη από την εκδήλωση για τις ανεμογεννήτριες που πραγματοποιήθηκε στο Γαύριο. Σε μια παρουσίαση που έγινε σαφές ότι ο στόχος της χώρας μας μέχρι το 2030 θέτει αύξηση των αιολικών πάρκων κατά 60% (το οποίο ισούται με 500 ανεμογεννήτριες ανά έτος για την επόμενη δεκαετία) ώστε σταδιακά να περάσουμε στην απολιγνιτοποίηση. Σαφέστατα συμφωνώ με την απολιγνιτοποίηση, διαφωνώ όμως να δημιουργηθεί ένα νέο περιβαλλοντικό πρόβλημα στις περιοχές που είναι «πλούσιες» σε αέρα και να γεμίσουμε τρύπες και βιομηχανικές εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών τα βουνά όλης της χώρας.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) ή ήπιες μορφές ενέργειας ή νέες πηγές ενέργειας ή πράσινη ενέργεια είναι μορφές εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που προέρχονται από διάφορες φυσικές διαδικασίες, όπως ο άνεμος, η γεωθερμία, η κυκλοφορία του νερού και άλλες. Συγκεκριμένα σύμφωνα με την οδηγία 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ως ενέργεια από ανανεώσιμες μη ορυκτές πηγές θεωρείται η αιολική, ηλιακή, αεροθερμική, γεωθερμική, υδροθερμική και ενέργεια των ωκεανών, υδροηλεκτρική, από βιομάζα, από τα εκλυόμενα στους χώρους υγειονομικής ταφής αέρια, από αέρια μονάδων επεξεργασίας λυμάτων και από βιοαέρια κλπ…

Το παραπάνω απόσπασμα αποτελεί τον ορισμό των ΑΠΕ σύμφωνα με την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια «Βικιπαίδεια». Διαβάζοντας κάποιος την συγκεκριμένη παράγραφο μπορεί εύκολα να κατανοήσει, ότι  ΑΠΕ δεν είναι μονάχα οι ανεμογεννήτριες κι ευτυχώς τα τεχνολογικά άλματα που έχουν γίνει, ειδικά την τελευταία δεκαετία, ίσως να αποτελούν και το κλειδί που θα πρέπει τελικά να συνοδεύει τις επόμενες κινήσεις μας ενάντια σε όλο αυτό που έρχεται, όχι μόνο στην Άνδρο αλλά στα περισσότερα τα νησιά, που αναμένεται να σηκώσουν και το κύριο βάρος.

Στην χθεσινή εκδήλωση εκτέθηκε από τους περισσότερους ομιλητές ένα μακρύ ιστορικό καθώς και οι επιπτώσεις σε περιβαλλοντικό και αναπτυξιακό επίπεδο, θέματα που έχουν ήδη ακουστεί δεκάδες φορές. Από όσα ειπώθηκαν κρατάω την δήλωση του κ. Μαβή ότι η Άνδρος βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα και οι προσφυγές για μεγάλες επενδύσεις χάνονται η μία μετά την άλλη. Κρατάω επίσης την ανάλυση του δικηγόρου κ. Χριστοφορίδη για τον στόχο της χώρας, που θα φέρει 400 και πλέον πάρκα σε κάθε νησί την επόμενη δεκαετία. Αυτά ως δεδομένα αρκούν για να καταλάβουμε τι ακριβώς σχεδιάζεται…

Αναγκαία η συμπόρευση Δήμου – Περιφέρειας – νησιών

Αν και ο Δήμαρχος Άνδρου κ. Δημήτρης Λοτσάρης αποχώρησε πριν από την ολοκλήρωση της εκδήλωσης, παρότι δήλωσε ότι θα τοποθετηθεί στο τέλος, κατά τον χαιρετισμό του έδωσε ένα σοβαρό στίγμα για το πως πρέπει να κινηθούμε από εδώ και πέρα, ορμώμενος από τη δημόσια τοποθέτησή της κ. Ειρήνης Δράκου στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στο Κόρθι, όπου έκανε σαφές πως η Άνδρος μόνη, είναι εντελώς αδύναμη. Σε αυτό το πλαίσιο ο Δήμαρχος δήλωσε ευθέως πως τα περιθώρια αντίδρασης είναι ελάχιστα αφού ανεξαρτήτως κυβέρνησης οι δεσμεύσεις που έχουμε λάβει ως χώρα είναι ισχυρές, καταλήγοντας πως το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συσπειρωθεί στο μέγιστο η κοινωνία, να συνεργαστούμε με άλλα νησιά, να διαμορφώσουμε μία πρόταση όσο το δυνατόν κοινά αποδεκτή και αυτό φυσικά δεν συνεπάγεται με «όχι» σε όλα. Ο ίδιος πρότεινε να αναθεωρηθεί – επικαιροποιηθεί άμεσα το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ στα νησιά εστιάζοντας στο γεγονός πως δεν είναι αποδεκτό ούτε το πλήθος που προτείνεται  ούτε το μέγεθος, φέροντας ως παράδειγμα την Κάρυστο.

Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η τοποθέτηση του Επάρχου κ. Δημήτρη Λάσκαρη, ο οποίος κάλεσε την κοινωνία σε ενότητα. Μάλιστα ο ίδιος αναφέρθηκε και στην πρόσφατη απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου όπου ζητά από την Κυβέρνηση να ανασταλούν οι αδειοδοτήσεις και οι εργασίες για τα αιολικά πάρκα μέχρι να συνταχθεί το ειδικό χωροταξικό, με δίκαιη χωροθέτηση που θα προέλθει από διαβούλευση.

Αξίζει να αναφερθεί πως στο σύντομο χαιρετισμό της μέσω βίντεο, η κα Νατάσα Δεληγιάννη, Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου, εκλεγμένη από την Τήνο,  ξεκαθάρισε πως αν πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει κάποια θυσία από τα νησιά,  θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο, που να είναι τουλάχιστον αποδεκτή κοινωνικά. «Το νησί σας γίνεται σουρωτήρι και υπάρχει μια απάθεια από εσάς», αυτή ίσως ήταν και η φράση που με στιγμάτισε περισσότερο γιατί πολύ απλά έχει δίκιο  κι ίσως αυτά τα λόγια θα πρέπει μας προβληματίσουν, με δεδομένο ότι η γειτονική Τήνος «ξύπνησε» νωρίτερα και τουλάχιστον το παλεύει.

Η ανάγκη λοιπόν συμπόρευσης του Δήμου Άνδρου, με την Περιφέρεια και τα υπόλοιπα νησιά, στα οποία το πρόβλημα αν και είναι μικρότερο ήταν ικανό να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες, είναι πλέον δεδομένη. Ας συνεργαστούμε, ας πάρουμε παραδείγματα από  το τι έκαναν άλλοι και τι δεν κάναμε εμείς, να προβληματιστούμε αρχικά και να αποφασίσουμε αν θα συνεχίσουμε να κοιτάμε του γείτονες να αγωνίζονται ή αν θα μπούμε κι εμείς ενεργά στον αγώνα. 

Σοκαριστική η ηχητική προσομοίωση

Άλλη μία ουσιαστική παρέμβαση από την Τήνο, ήρθε από τον κ. Πέτρο Κουσουνάδη, Δημοτικό Σύμβουλο και Μεταπτυχιακό Φοιτητή σε θέματα ήχου, ο οποίος μελέτησε την περίπτωση του Καμπανού και έφερε στην αίθουσα προσομοίωση για το πως θα ακούγεται μία και πως 17 ανεμογεννήτριες στον Ζόρκο, το Καλλιβάρι, το Βαρίδι και Μικρογιάλι. Παρότι είμαι εντελώς εξοικειωμένη με τον ήχο των ανεμογεννητριών, τολμώ να πω, πως σοκαρίστηκα στο άκουσμα των 17 ταυτόχρονα και συνειρμικά μου ήρθε στο μυαλό πως θα είναι ο ήχος των 60!! Δυστυχώς δεν μπορώ να μεταφέρω τον ήχο, αλλά είμαι σίγουρη πως όποιος βρέθηκε σε αυτή τη εκδήλωση κατάλαβε πως το πρόβλημα με την ηχητική ρύπανση είναι σοβαρό και θα πρέπει να μας απασχολήσει περαιτέρω.

Οι οχλούσες δραστηριότητες είναι απαγορευτικές για τα μονοπάτια

Κομβικό σημείο, αποτέλεσε  η τοποθέτηση της  κ. Όλγας Καραγιάννη,  ψυχής των μονοπατιών μας και του Andros Routes, η οποία κλήθηκε να δώσει ένα στίγμα για το τι θα απογίνει όλη αυτή η προσπάθεια της ίδιας και της ομάδας της, που με τόσο κόπο έφεραν στην Άνδρο  ευρωπαϊκή πιστοποίηση για 100 χλμ του δικτύου πεζοπορικών διαδρομών, μετατρέποντας το νησί σε μοναδικό εναλλακτικό προορισμό. Η κα Καραγιάννη εστίασε στο αυστηρό σύστημα που πρέπει να πληροί μια διαδρομή για να λάβει και να διατηρήσει την πιστοποίηση, επισημαίνοντας πως η ευρωπαϊκή ομοσπονδία πεζοπορίας που πραγματοποιεί τους ελέγχους, εκπροσωπεί 3 εκ. πεζοπόρους! Ένα από τα πολλά κριτήρια  άπτεται στο κατά πόσο ένα περιβάλλον θεωρείται υποβαθμισμένο. Για παράδειγμα όταν υπάρχουν οχλούσες υποδομές,  όπως εγκαταστάσεις ΧΥΤΥ, πυλώνες, ανεμογεννήτριες, είναι δεδομένο ότι δεν μπορεί να δοθεί πιστοποίηση. Αν λοιπόν τα βουνά γαζωθούν από ανεμογεννήτριες τότε σύμφωνα με την κα Καραγιάννη, θα χάσουμε κάθε συγκριτικό πλεονέκτημα, αφού οι  περιπατητές επιλέγουν την Άνδρο για το ξεχωριστό ορεινό τοπίο της, το οποίο εκ των πραγμάτων θα αλλοιωθεί. «Θα πρέπει να κάνουμε κάτι εδώ στην Άνδρο, να συνεργαστούμε λίγο καλύτερα έξω από πολιτικές αντιπαραθέσεις», κατέληξε η κα Καραγιάννη.

Μια διαφορετική προσέγγιση

Ο εφημέριος του Γαυρίου Πατέρας Καλλίνικος, έθεσε ευθέως τους προβληματισμούς του, επισημαίνοντας πως τα 20 χρόνια που διαμένει στην Άνδρο, το θέμα βρίσκεται πάντα στο ίδιο μηδενικό σημείο.  «Εμείς τι θέλουμε τελικά; Καμία; Δεν έχω καταλάβει. Σε ποιον αγώνα να συμπορευθούμε και ποια είναι η πρόταση; Βρισκόμαστε πάντα στο ίδιο σημείο να συζητάμε τα ίδια. Να προσυπογράψω την όποια πρόταση όπως έκανα και παλιότερα, αλλά τι προτείνουμε τελικά ως νησί;», ανέφερε χαρακτηριστικά. Εκθέτοντας και μία άλλη διάσταση σε πιο γενικό πλαίσιο, ξεκαθάρισε πως με κάποιο τρόπο πρέπει το ρεύμα να φτάνει στα σπίτια, ότι έχουμε ανάγκη τις ανεμογεννήτριες και πρέπει επιτέλους να φύγουμε από τη λύση του λιγνίτη από την οποία επηρεάζεται μόνο μια περιοχή της χώρας, σηκώνοντας το βάρος της ενέργειας.  Μάλιστα ο ίδιος αναφερόμενος στη γενέτηρά του τη Ναύπακτο, τόνισε πως στα 2 χλμ από το σπίτι του έχει κατασκευαστεί αιολικό πάρκο, παρότι παραδέχθηκε πως αισθητικά τον ενοχλούν,  επεσήμανε πως δεν ακούγεται κανένας απολύτως θόρυβος και δεν έχει επηρεαστεί σε κανένα βαθμό η ανάπτυξη της περιοχής.

Η  πιο εμπεριστατωμένη πρόταση που έχει υποβληθεί

Η έκπληξη της εκδήλωσης ήρθε αναπάντεχα προς το τέλος, με την ολοκληρωμένη για τα δικά μου δεδομένα τοποθέτηση του Δημοτικού Συμβούλου του Συνδυασμού «Άνδρος της Ζωής μας» κ. Σπύρου Τσαούση, οποίος ανέφερε  ξεκάθαρα ότι η Άνδρος με το υποθαλάσσιο καλώδιο ως μεταφορέας ενέργειας στην ηπειρωτική Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί εύκολα σε ηλεκτρογεννήτρια όλης της χώρας! Πόσο πιο απλό και κατανοητό επιχείρημα για όσα έρχονται… Στον αντίποδα αυτού, έθεσε το ερώτημα σχετικά με το ποιο μοντέλο ανάπτυξης θέλουμε τελικά ως νησί. Προτάσσοντας την αειφόρο, βιώσιμη, αξιοβίωτη ανάπτυξη επεσήμανε πως αν  θέλουμε βιωματικό τουρισμό που να μεγιστοποιεί την εμπειρία του επισκέπτη πρέπει να εστιάσουμε σε διαφορετικές μορφές παραγωγής ενέργειας. Ξεκαθάρισε δε, πως έχουν περιοριστεί όλοι στην αιολική, ενθαρρύνοντας το Δήμαρχο να διερευνηθούν εναλλακτικές λύσεις.

Ανάμεσα στις προτάσεις του, ήταν να συμπλεύσει ο Δήμος με την απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου  για την εκπόνηση του ειδικού χωροταξικού θέτοντας όμως ακόμα έναν παράγοντα, το πρόγραμμα Life, υποστηρίζοντας πως τα δύο αυτά εργαλεία μπορούν να δημιουργήσουν επιμέρους περιορισμούς. 

Επιπλέον επεσήμανε πως εκτός από την αιολική ενέργεια πρέπει να δούμε σοβαρά και άλλες ΑΠΕ, φέρνοντας ως παράδειγμα την ηλιακή όπου ο Δήμος μπορεί να αποκτήσει ενεργειακά αυτόνομα κτίρια.

Καταλήγοντας έθεσε στο τραπέζι δύο ακόμα μορφές ΑΠΕ, το βιοαέριο όπου δύναται να παραχθεί βιομάζα μέσω των σταβλισμένων βοειδών, αλλά και την εξέταση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων με την δυναμική εκμετάλλευση ακόμα και των κυμάτων, μέσω της γεωθερμίας. 

Τα αιολικά πάρκα δεν είναι μονόδρομος…

Αν καταλάβουμε όλοι οι νησιώτες ότι τα αιολικά πάρκα δεν είναι μονόδρομος, ίσως μπορούμε να ελπίζουμε σε θαύματα. Αυτό όμως είναι κάτι που σίγουρα δεν εξαρτάται μόνο από την μικρή μας Άνδρο. Μπορεί όμως το αργοπορημένο μας νησί, να κάνει τη διαφορά και να προτείνει κάτι εναλλακτικό και καινοτόμο. 

Αρχικά θα πρέπει να δηλώσουμε έμπρακτα ως Δήμος και κοινωνία,  την στήριξη στην απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για εκπόνηση ειδικού χωροταξικού και «πάγωμα» όποιας διαδικασίας σχετίζεται με τις ανεμογεννήτριες μέχρι την ολοκλήρωσή του. Αποκτώντας τη μέγιστη αποδοχή, η απόφαση αυτή λαμβάνει αυτόματα άλλη  δυναμική.

Ταυτιζόμενη απόλυτα με την πρόταση του κ. Τσαούση για διερεύνηση άλλων ΑΠΕ που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα νησιά, χωρίς περιβαλλοντικές ή άλλου είδους επιβαρύνσεις, καταθέτω με τη σειρά μου ακόμα μία. Το υδρογόνο, που αποτελεί πλέον το μέλλον και φέρνει την πιο δυναμική επανάσταση στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Με το υδρογόνο μας «σύστησε» ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Σοφοκλής Μακρίδης, όπου μέσω άρθρων  που έχει παρουσιάσει στο Andros Portal, έχει αναφερθεί στην «μπλε ανάπτυξη», ως την πιο καθαρή μορφή στον πλανήτη μας.

Σε αυτό το πλαίσιο της διερεύνησης θεωρώ άριστη ευκαιρία σύμπραξης Δήμου – Επαρχείου, καταθέτοντας πρόταση στην Περιφέρεια από κοινού, για εκπόνηση μελέτης από Επιστημονικές Κοινότητες,  που θα περιέχονται όλες οι ΑΠΕ που είναι κατά βάση συμβατές με τα νησιά,   σέβονται την γεωμορφολογία τους, το περιβάλλον,  είναι κοινωνικά αποδεκτές,  δεν παρουσιάζουν όχληση και δεν μπαίνουν τροχοπέδη  στην τουριστική ανάπτυξη.

Να δημιουργηθεί μία ολοκληρωμένη λύση που θα προωθηθεί σε Κυβερνητικό επίπεδο και θα περιέχει το ειδικό χωροταξικό όπου τα ίδια τα νησιά θα έχουν υποδείξει τις περιοχές  και τον αριθμό των ανεμογεννητριών που θα μπορούν να εγκατασταθούν και επιπλέον μία μελέτη βασισμένη σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας όπου οι νησιωτικοί δήμοι θα έχουν την ευκαιρία με άλλους τρόπους πέραν των αιολικών πάρκων, να δώσουν σε εθνικό επίπεδο το μερίδιο που τους αναλογεί ως προς την παραγωγή ενέργειας. Μία μελέτη κομμένη και ραμμένη στα δικά μας μέτρα, προτάσσοντας μόνο όσες περιπτώσεις είναι απόλυτα συμβατές με το ξεχωριστό κυκλαδίτικο τοπίο μας και τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

Ενεργή συμμετοχή θα πρέπει επιτέλους να έχουν και οι εκλεγμένοι Βουλευτές των Κυκλάδων. Να κληθούν να υπερασπιστούν το ρόλο για τον οποίο εκλέχθηκαν, κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει για το ζήτημα των ανεμογεννητριών, κυρίως από τους «γαλάζιους». Να αποτελέσουν το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις κοινωνίες και την Κυβέρνηση, να πιέσουν και να αγωνιστούν μαζί μας. 

Δεν ξέρω αν είμαστε ικανοί να αλλάξουμε πορεία σε αυτόν τον καταστροφικό σχεδιασμό. Αν είμαστε πολλοί, ενδεχομένως να είναι εφικτό, τουλάχιστον σε πρώτη φάση να ακουστούμε πανελλαδικά, να μοιραστούμε την αγωνία μας. Κι ίσως έτσι να συσπειρωθούν κι άλλες περιοχές της χώρας που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα και να συνταχθούν με τη δική μας προτεινόμενη λύση, για στροφή σε άλλες ΑΠΕ. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά, είναι ότι αξίζει τουλάχιστον να προσπαθήσουμε. Αν έχουμε στα χέρια μας μία σοβαρή εναλλακτική πρόταση, ίσως υπάρχει ελπίδα… 

Αντριάνα Μπόθου

Διαδώστε!