Ένα εξαιρετικό και άκρως κατατοπιστικό άρθρο για μείζονα αγροτικά θέματα από τον λογιστή Γιαννούλη Λαούδη
Πέρασε αρκετός καιρός από την τελευταία μας γραπτή επικοινωνία, μέσω του παρόντος φιλόξενου ιστότοπου. Όλο αυτό το διάστημα έχω δεχθεί τηλέφωνα από πάρα πολλά μέρη της Ελλάδας, ζητώντας μου πληροφορίες και συμβουλές για αγροτικά θέματα. Η αλήθεια είναι ότι ειδικά για τα αγροτικά θέματα, θα πρέπει να δοθεί παραπάνω προσοχή, αφού πολλοί συνάδελφοι δεν επιλέγουν να εμπλακούν και να ασχοληθούν περισσότερο. Από την άλλη πλευρά, η Ελληνική Κυβέρνηση ακολουθώντας τους κανόνες και τους νόμους της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, προσπαθεί να εξομοιώσει τους αγρότες με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις. Πάμε λοιπόν σιγά-σιγά να ξετυλίξουμε το κουβάρι:
Κατηγορίες Αγροτών:
Πλέον βάσει της ΠΟΛ. 1201/2016, υπάρχουν δυο κατηγορίες αγροτών. Υπάρχουν οι αγρότες του Ειδικού Καθεστώτος και οι αγρότες του Κανονικού Καθεστώτος. Όπως έχω αναφερθεί και στο παρελθόν, οι διαφορές είναι αρκετές, αφού οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος δεν έχουν υποχρέωση να τηρούν λογιστικά βιβλία και να αποδίδουν ΦΠΑ για τις πωλήσεις που πραγματοποιούν. Έχουν όμως τις λοιπές υποχρεώσεις, όπως ΜΥΦ, κλπ. Για να παραμείνουν στο ειδικό καθεστώς, θα πρέπει κάθε αρχές νέου έτους να ελέγχουν αν πληρούν τα κριτήρια παραμονής στο ειδικό καθεστώς. Τα κριτήρια αυτά είναι αφενός να έχουν κάτω από 15.000€ από πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών, όπως επίσης και κάτω από 5.000€ από επιδοτήσεις οποιασδήποτε μορφής και άσχετα με ποιο έτος αφορούν (μας ενδιαφέρει μόνο το έτος που εισπράχθηκαν). Αυτές λοιπόν οι δυο προϋποθέσεις θα πρέπει να λειτουργούν συσσωρευτικά. Αν μια από τις δυο υπερβαίνει τα όρια, ο αγρότης του ειδικού καθεστώτος έχει περιθώριο 30 ημερών να δηλώσει στο μητρώο της Δ.Ο.Υ. που ανήκει ότι μετατάσεται στο κανονικό καθεστώς του ΦΠΑ.
Όπως προανέφερα η εμπρόθεσμη μεταβολή είναι 30 ημέρες, από την ημερομηνία που έλαβε χώρα το γεγονός. Άρα η κρίσιμη ημερομηνία είναι η 01/01 κάθε έτους, συνεπώς μέχρι 30/1 θα πρέπει να γίνει η μεταβολή, με ημερομηνία 01/01 εκάστοτε έτους. Αυτό ισχύει και για την αντίθετη περίπτωση, κατά την οποία ο αγρότης που είχε υποχρέωση το προηγούμενο έτος να είναι στο κανονικό καθεστώς, να επιστρέψει στο ειδικό καθεστώς. Υπάρχουν όμως κάποιες προϋποθέσεις. Αφενός θα πρέπει να εξετάσουμε αν πληρούνται τα όρια μετάταξης και αφετέρου αν είχε ενταχθεί υποχρεωτικά ή προαιρετικά. Στην περίπτωση υποχρεωτικής ένταξης, η μετάταξη στο ειδικό μπορεί να γίνει την αμέσως επόμενη χρονιά. Αν η ένταξη γίνει προαιρετικά, η υποχρέωση παραμονής στο κανονικό καθεστώς είναι 3 χρόνια (από τα 5 που είχε αρχικά αποφασισθεί).
Μια άλλη υποχρέωση, είναι να υποβληθεί εντός 60 ημερών η δήλωση αποθεμάτων μετάταξης είτε πρόκειται για μετάταξη από ειδικό σε κανονικό καθεστώς είτε αντίστροφα. Αυτό αφενός μας βολεύει, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε πιστωτικό υπόλοιπο στο ΦΠΑ σε περίπτωση που θα ενταχθούμε στο κανονικό καθεστώς και έχουν γίνει αγορές υποκείμενες στο ΦΠΑ με το προηγούμενο καθεστώς. Επίσης, έχουμε υποχρέωση να υποβάλλουμε και στην περίπτωση επιστροφής στο ειδικό καθεστώς και να καταβάλουμε ΦΠΑ που είχαμε πιστωθεί όντας στο κανονικό καθεστώς.
Με την εγκύκλιο επίσης αυτή, έχουν γίνει και κάποιες άλλες σημαντικές αλλαγές. Επί της ουσίας καταργήθηκε το καθεστώς που υπήρχε των «αφανών» αγροτών, αφού δεν μπορεί πλέον κάποιος να προβεί σε πώληση αν δεν έχει κάνει ένταξη σε κάποιο από τα άλλα δυο καθεστώτα. Επίσης, αυτή η κατάργηση θα έχει και επίπτωση στην ασφάλιση στον πρώην ΟΓΑ (πλέον ΕΚΦΑ-ΟΓΑ), αφού το βασικότερο ζητούμενο απόδειξης της γεωργικής ιδιότητας είναι η ύπαρξη αγροτικού εισοδήματος. Συνεπώς όλοι οι πρώην «αφανείς» που απλά έβαζαν ένα εισόδημα για να έχουν ασφάλιση στον ΟΓΑ, θα πρέπει να κάνουν ένταξη στο ειδικό καθεστώς.
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι το ότι δεν μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί δυο καθεστώτα, όταν ήδη είχε έναρξη εργασιών ατομικής επιχείρησης. Έτσι, από 01/01/2017 όσοι έχουν υποχρέωση τήρησης λογιστικών βιβλίων και απόδοσης ΦΠΑ από άλλη δραστηριότητα, θα πρέπει να προσθέσουν ΚΑΔ για αγροτικά εισοδήματα στην επιχείρηση τους και να ενταχθούν έτσι στο κανονικό καθεστώς για την αγροτική τους παραγωγή.
Επιδοτήσεις-αποζημιώσεις
Οι αγροτικές επιδοτήσεις και αποζημιώσεις, δημιουργούν υποχρέωση ένταξης σε καθεστώς. Δεν μπορεί δηλαδή κάποιος να μην έχει κάνει έναρξη σε ειδικό ή κανονικό καθεστώς και να λαμβάνει επιδοτήσεις. Όπως είπα, αν έχει επιχείρηση, έχει και υποχρέωση να εντάξει και την αγροτική του εκμετάλλευση στα βιβλία της επιχείρησης του.
Οι επιδοτήσεις, εκτός της βασικής ενίσχυσης, δεν φορολογούνται μέχρι το ποσό των 12.000€ και μπορούν να καλύψουν και τεκμήρια. Το επιπλέον ποσό από τις 12.000€ φορολογείται στην κλίμακα των αγροτών ως ακαθάριστο έσοδο. Η βασική ενίσχυση, φορολογείται από το πρώτο ευρώ.
Χρειάζεται τεράστια προσοχή από τους αγρότες που έχουν ενταχθεί στο μέτρο 6 και έχουν λάβει την επιδότηση των νέων αγροτών. Τα ποσά που λαμβάνουν βάσει του επιχειρηματικού σχεδίου που έχουν καταθέσει και είναι αρκετά μεγάλα, τους δημιουργούν υποχρέωση ένταξης για τουλάχιστον ένα έτος στο κανονικό καθεστώς, σύμφωνα με ένα άρθρο του εξαίρετου συναδέλφου, γνώστη και πολύ καλού φίλου μου, του κ. Γιώργου Παπαδημητρίου, ο οποίος έχει τεκμηριώσει και το γιατί υπάρχει αυτή η υποχρέωση. Το λάθος που κάνουν ορισμένοι συνάδελφοι είναι ότι το θεωρούν ως επένδυση. Όμως οι επενδύσεις ανήκουν στο μέτρο 4 και θα πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για να θεωρηθεί ως επένδυση (π.χ. τιμολόγια κλπ). Οι επενδύσεις δεν λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του τελικού αποτελέσματος της ένταξης στο κανονικό καθεστώς.
Αγροτικό αυτοκίνητο
Πολλοί κάνουν το σοβαρό λάθος, να δηλώνουν για μια χρονιά αγροτικό εισόδημα, να τους χορηγείται άδεια φορτηγού αυτοκινήτου και μετά δεν δηλώνουν ξανά αγροτικό εισόδημα ή δεν έχουν κάνει ένταξη σε καθεστώς αγροτών. Αυτό είναι τεράστιο σφάλμα, αφού η απώλεια της ιδιότητας του αγρότη θα πρέπει να θεωρηθεί ότι παύει να έχει και την δυνατότητα χρήσης αγροτικού αυτοκινήτου. Έχετε δει άραγε ποτέ κάποιος επιτηδευματίας να κάνει διακοπή εργασιών και να μπορεί να έχει στην κατοχή του το επαγγελματικό αυτοκίνητο που είχε και πριν; Για ποιο λόγο λοιπόν να έχει το αγροτικό;;;
Αγροτικό αυτοκίνητο μπορούν να έχουν όσοι χαρακτηρίζονται επαγγελματίες αγρότες ή κάτοχοι γεωργικής εκμετάλλευσης. Μια πολύ βασική προϋπόθεση, πέραν των υπολοίπων δικαιολογητικών, για να χαρακτηριστούν έτσι, είναι η αίτηση για ενίσχυση. Επίσης, μπορεί να εκδοθεί και άδεια κυκλοφορίας ΦΙΧ μέχρι 2500 κιλά μικτού βάρους ή 1200 ωφέλιμου σε όσους δηλώνουν αγροτικό εισόδημα (άρα έχουν κάνει ένταξη σε καθεστώς αγροτών) και δεν έχουν την ιδιότητα του επαγγελματία ή του κάτοχου. Η διαφορά είναι ότι στην ταξινόμηση θα πληρώσουν ολόκληρη την εισφορά (240,00€) αντί για το 1/3 αυτής που πληρώνουν οι επαγγελματίες αγρότες ή οι κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης.
Υπεραξία σε μεταβίβαση αγροτικού αυτοκινήτου υπάρχει μόνο στην περίπτωση που ο πωλητής είναι πλέον συνταξιούχος αγρότης και για κάποιον λόγο δεν έχει αγροτικό εισόδημα. Γενικά υπάρχει απαλλαγή από μεταβίβαση, όταν ο πωλητής έχει την αγροτική ιδιότητα και το αυτοκίνητο έχει άδεια για μεταφορά αγροτικών εφοδίων.
Ενάρξεις – μεταβολές – διακοπές δραστηριότητας αγροτών
Κανονικά η έναρξη δραστηριότητας θα πρέπει να γίνεται πριν από την πραγματοποίηση οποιασδήποτε συναλλαγής. Το ίδιο ισχύει και για τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος. Πρακτικά όμως για την έναρξη και την διακοπή εργασιών, οποτεδήποτε και να γίνουν, δεν επισύρουν πρόστιμο από το μητρώο της εφορίας. Πρόστιμο όμως θα υπάρξει σε περίπτωση εκπρόθεσμης μεταβολής για μετάταξη (ισχύει εμπρόθεσμη μεταβολή εντός 30 ημερών) και χρειάζεται τεράστια προσοχή, αφού αν ανακαλυφθεί στον έλεγχο ότι έπρεπε να γίνει μετάταξη λόγω μη πλήρωσης των κριτηρίων παραμονής στο ειδικό καθεστώς, το πρόστιμο θα φτάσει τις 2.500,00€.
Φορολογία Εισοδήματος
Στο θέμα της φορολογίας εισοδήματος ισχύουν δυο δεδομένα. Από την μια, το αγροτικό εισόδημα φορολογείται με την κλίμακα των ατομικών επιχειρήσεων (22%), αλλά αν έχει κάποιος χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ως επαγγελματίας αγρότης τότε επί της ουσίας φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων, αφού ισχύει η μείωση του αφορολόγητου.
Όπως προανέφερα, ο χαρακτηρισμός κάποιου ως επαγγελματία αγρότη γίνεται αυτόματα από το Υπ.Α.Αν. και φαίνεται στο έντυπο Ε1 στον κωδικό 037 και 038. Ο χαρακτηρισμός αυτός γίνεται από το αμέσως προηγούμενο έτος, με βάση τα κριτήρια που έχει θεσπίσει του ΥΠΑΑΝ. Έτσι, αν κάποιος πληρεί τα κριτήρια, αλλά για κάποιο λόγο δεν φαίνεται στο Ε1 προσυμπληρωμένος ο κωδικός που προανέφερα, μπορεί να προβεί σε συμπληρωματική δήλωση, προσκομίζοντας βεβαίωση που αποδεικνύει ότι είναι επαγγελματίας αγρότης. Όμως χρειάζεται προσοχή από αυτόν που θα συντάξει την δήλωση, ειδικά όταν υπάρχουν και άλλα εισοδήματα.
Για τις επιδοτήσεις και τις αποζημιώσεις, έχω αναφερθεί σε προηγούμενη παράγραφο για το πώς φορολογούνται.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εξαγγελίες της Κυβέρνησης, δεν θα υπάρχει καταβολή τέλους επιτηδεύματος για τους αγρότες του κανονικού καθεστώτος, πέραν της πενταετίας από την έναρξη ή μετάταξη, όταν είναι μέλη αγροτικού συνεταιρισμού, όπως δεν θα έχουν και οι αγροτικές ενώσεις. Να σημειωθεί ότι οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος δεν καταβάλουν τέλος επιτηδεύματος.
Θέματα ΦΠΑ
Στο ΦΠΑ όπως είπα υπάρχουν δυο καθεστώτα. Στο ειδικό καθεστώς, δεν χρεώνεται ΦΠΑ κατά την πώληση, όμως το ΦΠΑ που πληρώνει ο αγρότης κατά την αγορά είναι κόστος, αφού δεν μπορεί να το εκπέσει. Ως αντιστάθμισμα υπάρχει η δυνατότητα επιστροφής του 6% από τις πωλήσεις που έχει πραγματοποιήσει. Να σημειωθεί ότι οι αγρότες δεν εκδίδουν παραστατικό όταν πωλούν σε λοιπού επιτηδευματίες, εκτός αν υπάρχει ειδική άδεια και εκεί εκδίδουν τιμολόγιο πώλησης. Σε περίπτωση λοιπόν πώλησης σε επιτηδευματία, υποχρέωση έκδοσης στοιχείου έχει ο επιτηδευματίας που αγοράζει και εκδίδει το γνωστό τιμολόγιο αγοράς αγροτικών προϊόντων (ή τιμολόγιο αγοράς αγροτικών προϊοντων-δελτίο αποστολής, κατά περίπτωση). Όταν γίνονται πωλήσεις από αγρότη ειδικού καθεστώτος προς αγρότη ειδικού καθεστώτος ή προς ιδιώτες, υπάρχει υποχρέωση έκδοσης του ειδικού στοιχείου. Άρα, αυτό που γινόταν παλαιότερα και μπορούσαν οι αγρότες να προσδιορίζουν τα ακαθάριστα έσοδα τους με πρόσφορο τρόπο, δεν υπάρχει πλέον και αντί αυτού υπάρχει υποχρέωση έκδοσης στοιχείου.
Για το κανονικό καθεστώς, δεν χρειάζεται να αναφερθώ, αφού όσοι ενταχθούν έχουν τις υποχρεώσεις που έχουν και οι υπόλοιπες επιχειρήσεις (κάθε τρίμηνο ΦΠΑ, κλπ). Να σημειωθεί μόνο ότι η παροχή υπηρεσίας από αγρότη είναι στο 13% του ΦΠΑ.
Όπως είναι εύκολα αντιληπτό, δεν μπορούμε να αναλύσουμε μέσα σε μερικές σελίδες και να καλύψουμε όλα τα θέματα που απασχολούν τους αγρότες. Αυτό που αναφέρω πάντα είναι πως ο λογιστής σας ξέρει καλύτερα και θα συμβούλευα τους αγρότες να μην πειραματίζονται με τα θέματα που τους απασχολούν από μόνοι τους. Καλύτερα θα είναι να συμβουλευτούν κάποιον συνάδελφο λογιστή. Όπως ξέρετε τόσα χρόνια, το τηλέφωνο μου και η πόρτα του γραφείου μας είναι πάντα ανοικτή για οποιονδήποτε χρειαστεί την βοήθεια μας.
Με εκτίμηση
Γιαννούλης Λαούδης
Λογιστής
Συνεργάτης του Λογιστικού Γραφείου
Χρήστου Βουραζέρη & Συνεργατών
Όρμος Κορθίου Άνδρος τηλ.2282061868
Χώρα Άνδρου τηλ.2282027329
Αγρότης ειδικού καθεστώτος για την αγορά καινούργιου αγροτικού ΦΙΧ δικαιούται απαλλαγή από το ΦΠΑ ;
Για πωλήσεις στη λιανική σε ιδιώτη από αγρότη ειδικού καθεστώτος μελισσοκόμο πρέπει στο ειδικό στοιχείο που κόβει ο αγρότης ειδικού να συμπληρώνει τα στοιχεία (ΑΦΜ ΔΟΥ και λοιπά) του ιδιώτη ή συμπληρώνεται μόνο όταν ο ιδιώτης είναι και αυτός ειδικού καθεστώτος? Επίσης για χρονδρικη πώληση χρειάζεται ο αγρότης ειδικού να κόβει δελτίο αποστολής?
Πώληση ελαιολάδου από αγρότη ειδικού καθεστώτος, στο κωδικό 361του πίνακα Ζ1σε ποια περίπτωση 1,2,3,4,5,6 ή 7 (αναδυόμενος πίνακας), πρέπει να δηλωθεί; Το λάδι έμενε κάθε χρόνο από λίγο στο ελαιουργείο και πωλήθηκε από εκει σε έμπορο φέτος όλο μαζί
Ευχαριστώ πολύ για τη βοήθεια