Απαραίτητη προϋπόθεση για να κατανοήσουμε τις καρδιακές παθήσεις είναι να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα για την καρδιά και τις λειτουργίες της.
Η φυσιολογική καρδιά ζυγίζει 300-350 γραμμάρια και έχει περίπου διαστάσεις μιας ανθρώπινης γροθιάς. Είναι μια πολύ δυνατή αντλία φτιαγμένη από μυϊκό ιστό ο οποίος ονομάζεται μυοκάρδιο. Το μυοκάρδιο παρέχει την μηχανική ενέργεια που απαιτείται για την λειτουργία της καρδιάς Το μυοκάρδιο αιματώνεται, δέχεται δηλαδή οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες, από τις στεφανιαίες αρτηρίες.
Η καρδιά χωρίζεται σε τέσσερεις κοιλότητες:
- Δύο κόλποι ( δεξιός και αριστερός ) στο επάνω μέρος.
- Δύο κοιλίες ( δεξιά και αριστερή ) στο κάτω μέρος.
Οι δύο κόλποι χωρίζονται μεταξύ τους από ένα τοίχωμα που είναι φτιαγμένο από ιστό και ονομάζεται μεσοκολπικό διάφραγμα. Το ίδιο συμβαίνει και με τις κοιλίες αλλά το διάφραγμα ονομάζεται μεσοκοιλιακό. (Εικόνα Α)
Το αίµα ρέει, προωθείται στο εσωτερικό της καρδιάς από τους κόλπους στις κοιλίες και από εκεί στα αγγεία, με τη βοήθεια τεσσάρων βαλβίδων. Οι βαλβίδες ανοίγουν και κλείνουν προκειμένου να επιτρέπουν στο αίµα να κινείται προς µία µόνο κατεύθυνση. Το κλείσιμο των βαλβίδων παράγει ήχους που ακούγονται με το στηθοσκόπιο. Οι τέσσερις βαλβίδες είναι:
- η τριγλώχινα βαλβίδα, που βρίσκεται μεταξύ του δεξιού κόλπου και της δεξιάς κοιλίας (Εικόνα Β)
- η πνευμονική βαλβίδα, μεταξύ της δεξιάς κοιλίας και της πνευμονικής αρτηρίας (αγγείο που μεταφέρει αίμα στους πνεύμονες) (Εικόνα Γ)
- η μιτροειδής βαλβίδα μεταξύ του αριστερού κόλπου και της αριστερής κοιλίας (Εικόνα Δ)
- η αορτική βαλβίδα μεταξύ της αριστερής κοιλίας και της αορτής (το μεγαλύτερο αγγείο του σώματος που μεταφέρει αίμα σε όλα τα αγγεία του σώματος). (Εικόνα Ε)
Η φυσιολογική ροή του αίματος είναι ένας κύκλος που σχηματίζεται καθώς το αίμα ρέει (κυκλοφορεί) ως εξής:
Σώμα –Καρδιά –Πνεύμονες –Καρδιά –Σώμα
Η καρδιά, σε αντίθεση με τους άλλους μυς του σώματος, δεν χρειάζεται κανένα εξωγενές νευρικό ερέθισμα για να λειτουργεί, γιατί διεγείρεται από δικό της αυτόματο σύστημα. Μέσα στο δεξιό κόλπο βρίσκεται ο φλεβόκομβος το κέντρο το οποίο παράγει ερεθίσματα για να λειτουργεί η καρδιά. Από εκεί το ερέθισμα πάει στον κολποκοιλιακό κόμβο που βρίσκεται στο κέντρο της καρδιάς και μετά ταξιδεύει στις κοιλίες. Η λειτουργία όμως αυτού του συστήματος ρυθμίζεται με το νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα(ορμόνες) με τέτοιο τρόπο, ώστε η λειτουργία της καρδιάς να προσαρμόζεται κάθε στιγμή προς τις απαιτήσεις του οργανισμού μας. Έτσι η υγιής καρδιά χτυπάει μεταξύ 60 και 100 φορές σε κατάσταση ηρεμίας. Κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης ή υπό συναισθηματική πίεση, ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να αυξηθεί περισσότερο από 100 παλμούς ανά λεπτό για να παρέχει στα όργανα και στους ιστούς του σώματος επαρκή ποσότητα οξυγόνου.
Εξωτερικά η καρδιά περιβάλλεται από ένα λεπτό κι διαφανή ιστό που ονομάζεται περικάρδιο.
Η καρδιά μας εκτελεί πάνω από 100.000 συστολές ανά 24ωρο, δηλαδή σε μια ζωή γύρω στα 75 χρόνια, η καρδιά μας συστέλλεται κάπου τρία δισεκατομμύρια φορές. Εκτοξεύει προς τις αρτηρίες κάπου 7.500 λίτρα αίματος ανά 24ωρο, δηλαδή περίπου 2.800 κυβικά μέτρα αίματος το χρόνο, ή κάπου 200.000 κυβικά μέτρα σε μια ολόκληρη ζωή.
Η καρδία αποτελεί λοιπόν σημαντικό όργανο για το σώμα μας και γι’αυτό οφείλουμε να προλαμβάνουμε και να θεραπεύουμε τις ασθένειες που μπορεί να παρουσιάσει, οι οποίες δυστυχώς αποτελούν μάστιγα της σύγχρονης εποχής.
Καλλιόπη Γκουντή
Καρδιολόγος
Χώρα Άνδρος
