Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της Άνδρου οι πυργοκατοικίες των αρχόντων που υπάρχουν σε διάφορα σημεία και χρονολογούνται από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα. Είναι ψηλοί τετράγωνοι πύργοι με στοιχειώδη οχύρωση. Διέθεταν υπόγειες αποθήκες και πολλά δωμάτια, ενώ η πρόσβαση γινόταν μέσω κινητής σκάλας και υπερυψωμένης θυρίδας.
Η παλιότερη τέτοια κατασκευή είναι ο τριώροφος Πύργος του Μπίστη-Μουβελά στις Στενιές, με την επιγραφή «Σταματέλος Μπίστης» στην πρόσοψη.
Ο πύργος κτίστηκε από τον Σταματέλο Μπίστη προς το τέλος του 17ου αιώνα, κάποια στιγμή μετά το 1674 και σίγουρα πριν το 1696 που είναι βέβαιο ότι ο Μπίστης ήδη κατοικούσε σε αυτόν. Η Χώρα της Άνδρου είχε λεηλατηθεί το 1674 από τον πειρατή Ούγκο Ντε Βελιές και οι άρχοντες του νησιού αναζητούσαν, την εποχή εκείνη, περισσότερη ασφάλεια στην ενδοχώρα.
Το «Μουβελάς» ήταν παρατσούκλι του Μπίστη και σημαίνει τοποτηρητής του Καδή.
Το κτίσμα πέρασε από τρεις φάσεις ανοικοδόμησης. Η πρώτη μάλλον ξεκινά από τον 13ο αιώνα. Κτίστηκε στα ερείπια μεσαιωνικού τετραγωνικού πύργου.
Η είσοδός του ήταν από την θύρα του κατωγιού. Το παράθυρα ήταν μικρά και το καθένα για προστασία είχε την «θερμίστρα» του (κατασκευή που έριχναν καυτό λάδι ή νερό στους επιτιθέμενους).
Στο υπάρχον κτίσμα, προστέθηκαν μεταγενέστερα δυο τοίχοι για αντιστήριξη που επέκτειναν και το εμβαδόν του πύργου. Στο δώμα κτίστηκε βοηθητικό κτίσμα που στην συνέχεια μετατράπηκε σε περιστερώνα κλείνοντας και τα δύο παράθυρα που διέθετε.
Το κτίσμα ανήκει στο Δήμο από το 2006, αλλά έχει αφεθεί στην τύχη του και καταρρέει. Δυστυχώς, φαίνεται ότι είναι πολύ αργά για εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης.
Βίντεο: Λουκίσας Ευάγγελος
Υπηρξα εκεινος που απο τον Δεκεμβρη παρακινησα και προσπαθησα να συμβουλεψω τον Δημο Ανδρου, ενημερωνοντας την Συμβουλος και Ελ. Πολιτου για σχετικο Προκηρυγμενο Προγραμμα στο Ε.Σ.Π.Α./Π.Ε.Π. της Περιφ. Νοτιου Αιγαιου για την Αναστηλωση και Αναβαθμιση σημαντικωνΜνημειων Αρχαιολογικου ενδιαφεροντος και μεσω της Εφορειας Αρχαιοτητων Αιγαιου. Το διατιθεμενο κονδυι των 3,5 εκατομ. Ευρωθα διατεθει σε οσες Προτλασεις – Μελετες θα υλοβαλλονταν ηλεκτρονικα μεσω στο Ο.Π.Σ. εως τις 26 Ιουνιου. Εγω. Βεβαια ειχα εκπονησει σχετικη Προμελετη για Νεα πεζογεφυρα ασφαλους επισκεψης του Ενετικου Καστρου στην Χωρα, μαζι με διαδρομο επισκεπτων απο ξυλινο δαπεδο με χειρολισθηρες ανοξειδωτους η σχοινενιους, φωτισμους νυκτος και Πινακιδες λεπτομερους και πολυγλωσσης Ενημερωσης. Πλην ομως πηρα απαντηση οτι επροκειτο να δηλωθει ως επιλεξιμο Εργο ο Πυργος Μπιστη, για το οποιο ομως δεν γνωριζω τελικα αν επετευχθη και ποτε θα γνωριζουμε το Αποτελεσμα, το ακριβες Εργο και τον Προυπολογισμο αυτου. Οι ανθρωπιοι του Δημου ενα μηνα μετα Δεν με εχουν ενημερωσει, οχι βεβαια οτι ειναι υποχρεωμενοι αλα εστω για τις ωρες και ημερες που ξοδεψα αγογγυστα για την δικη μου Προσφορα Προμελετη! !
Πολύ καλό βίντεο. Μπράβο και στους κ.κ. Βασιλόπουλο και Λουκίσα